Voorbeeldprojecten Waterberging Heemskerk (fietstour)

Fietstocht langs voorbeeldprojecten waterbergende weg

Programma Building Changes en gemeente Heemskerk;

0. Start zijingang rechts gemeentehuis 
1. Jan van Polanenstraat 
2. Simon van Haarlemstraat 
3. Hillenacker / Maarten van Heemskerckstraat 
4. Gemeenteplein 
5. Afronding zijingang rechts gemeentehuis

Korte toelichting bij de 4 locaties.

1) Jan van Polanenstraat (aangelegd 2014)

Een van de eerste klimaatadaptieve maatregelen in Heemskerk werd aangelegd in 2014. De Jan van Polanenstraat was de eerste straat die werd aangelegd met water passerende bestrating met hieronder een waterbergend / infiltrerend pakket van hardsteen toegepast.

Het systeem bestaat uit: geotextiel (polyfelt TS70), hardsteen (8/32), geotextiel,split 2/8mm, water passerende straatstenen en inveegmateriaal. Ook zijn de regenaansluitingen van huizen gekoppeld aan het systeem doormiddel van een kunststof krat omwikkeld met doek (permafoid) aan de zijkant van het hardsteenpakket. Onder de waterbergende wegen is een drainage aangelegd.

Dit systeem is onder strenge regels aangelegd om te voorkomen dat er grond of zand in het systeem terecht kwam.

Ervaringen:

• Straten met waterpasserende bestrating zijn erg gevoelig voor vuil van bovenaf.
• Bij vervuilingen zit de bestrating snel dicht.
• Er blijft inveegmateriaal verdwijnen. Minimaal 1x per jaar moet de bestrating opnieuw worden ingeveegd Met groenvlakken die hoger liggen dan de weg vindt afstroom van water en vervuiling richting de weg plaats.
• In het systeeem ontbreken inspectie of meetpunten in de waterberging.

2) Simon van Haerlemstraat (aangelegd 2018)

Toen er duidelijk werd dat er vervuiling van de verhoogde groenvakken op de straten kwam, is er een nieuw ontwerp gemaakt. Dit ontwerp is aangelegd in de Simon van Haerlemstraat en beschikt over dezelfde ondergrondse opbouw als de Jan van Polanenstraat. Om afvoerend oppervlak te verminderen  zijn de parkeervakken in grastegels uitgevoerd. Om te voorkomen dat er water met vervuiling op de rijbaan terecht komt zijn de groenvlakken en parkeervakken verlaagd uitgevoerd.

In het plan is een regenbeek toegepast die het water afkomstig van een aantal daken opvangt en vertraagd via een meanderende ‘grasbeek’ richting het oppervlakte water vervoert. Op deze ‘beek’ zit ook de overstort van het waterbergende pakket aangesloten.

Ook zijn in dit buurtje een aantal daken aangesloten op een Rain-garden.

Ervaringen:

• Minimaal eenmaal per jaar moet inveegmateriaal opnieuw ingeveegd worden.
• Waterpasserende bestrating blijft gevoelig voor vervuilingen ook door bv. tuinaanleg.
• De parkeervakken zijn niet allemaal even groen.
• Onderhoud van de groenparkeervakken vraagt aandacht (wie, kosten en bereikbaarheid van de vakken)
• Door een fout van het bouwbedrijf kan er water vanaf de gevel of het maaiveld door de fundering in de kruipruimten lopen. Dit staat los van het systeem, maar wordt door “anderen” wel vaak aangewezen als oorzaak.

 

 

 

 

 

 

 

3) Hillenacker  (aangelegd 2017)/ De Hillenacker is uitgevoerd met waterpasserende bestrating en hardsteen infiltratiepakket. De daken voeren via een permavoidkrat af op het hardsteen.

Bij aanleg waren er problemen met aanvoer van inveegmateriaal (1-3) bij aquaflow. Hierdoor is er gebruik gemaakt van 2 verschillende breekinstallaties. Na aanleg werd door run-off testen duidelijk dat er veel verschil zat in de doorlatendheid per locatie van de verharding. Bij regen ontstonden er ook grote plassen. De rijbaan is gereinigd en opnieuw ingeveegd maar de problemen bleven. Onder de verharding onstond ook een harde laag van vermalen inveegmateriaal. Deze harde laag is wel oplosbaar in water, maar zal de vulling van het bergingspakket sterk vertragen.

Ervaringen

• waterpasserend functioneren is erg afhankelijk van het inveegmateriaal. Het materiaal moet per vracht gecontroleerd worden (zeef 1mm)  voordat het verwerkt wordt.
• Aquaflow geeft niet thuis bij problemen en geeft aan dat de rest van Nederland niet voor niets kolken toepast.
• Er ontstaat een harde laag onder de bestrating. Bij betonsteen lost deze goed op in water, bij gebakken bezande stenen lost deze laag niet goed op in water en blijft echt een waterdichte laag.
• Bij andere projecten in Heemskerk raakt het doek om de Permavoid kratten verstopt waardoor de dakvlakken niet goed kunnen afvoeren.

Maerten van Heemskerckstraat (aangelegd 2020)

Bij de aanleg van de Maerten van Heemskerckstraat is het wavicore systeem in combinatie met de Tegra-kolken voor het eerst toegepast. Het regenwater wordt via de Tegra-kolken met vuilvang, naar de gesleufde PE-buis (Wavicore) geleid. Het water uit de Wavicore loopt in het hardsteenpakket en kan door het geotextiel in de ondergrond infiltreren. Het hardsteenpakket bestaat uit een steensortering van 8/32 en het geotextiel is polyfelt ts70.

In de straat zijn ook noodvoorzieningen aangebracht voor als het systeem niet goed meer infiltreerd. Ook zijn er op meerdere plaatsen meetputjes aangebracht. Deze meetputjes lopen tot op het onderste doek van het pakket. In deze putjes kun je zien of er water in het pakket staat. Ook kunnen hier meetsystemen in gehangen worden.

 

 

 

Ervaringen:

• Inveegmateriaal wordt vermalen tussen de klinkers en vormt een harde laag waardoor de werking van de waterpasserende verharding niet meer goed kan functioneren.

 

5) Gemeenteplein (aangelegd 2021)

Het gemeenteplein is uitgevoerd met kolken die het water afvoeren via een wavicore-leiding naar een hardsteen bergings- infiltratiepakket. De eerder aangelegde water infiltrerende en bergende wegen in Heemskerk zijn vooral gericht op het opvangen van extreme buien en de verwerking daarvan. Onder het voorplein is onder het hardsteenpakket een extra waterberging aangebracht die water vasthoud voor droge periodes. Het hardsteenpakket loopt vanaf het gehele plein af naar de waterberging. Bij regen zal eerst de waterberging vullen, daarna de rest van het hardsteen infiltratiepakket. Vanuit het hardsteen infiltratiepakket zal het regenwater in de ondergrond infiltreren.

De waterberging is aangesloten op een put waaruit, met behulp van een pomp, de groenvakken in tijden van droogte van water kunnen worden voorzien.

 

De groenvakken zijn verhoogde bakken (40cm) uitgevoerd in cortenstaal met zitelementen. Ten tijden van droogte slaat de pomp automatisch aan door een sensor in de bak die het vochtgehalte meet. In totaal zijn er twee bakken met een eigen sensor en pomp. De beplanting is een mix van vaste planten en enkele bomen. Bij de ene bak ligt de nadruk op biodiversiteit en bij de ander op klimaatadaptatie. De thema’s zie je terug in de beplantingskeuze. Beide bakken worden ook voorzien van een informatiepaneel passend bij het thema. In de ene bak wordt dit infopaneel gecombineerd met een insectenhotel. In de andere bak met een waterelement. (Zie bijlage voor schetsontwerpen.) Het waterelement gaat aan zodra de watergeefinstallatie ook aan gaat (bij droogte). Zo maken we zichtbaar dat we hier hemelwater hergebruiken.

 

 

 

< Terug naar overzicht